Stefan Kuziel (1897-1940)
Mimo, iż nie urodził się w Dobrej, bywał często w tej okolicy – był potomkiem rodziny zamieszkującej najbliższe okolice Dobrej. Jego dom rodzinny znajdował się w Porąbce, na os. Jopły. Tutaj również uhonorowano go symbolicznym wpisem na Pomniku Ofiar II Wojny Światowej, na parafialnym cmentarzu.
Stefan Kuziel, bo o nim mowa, doktor nauk prawnych, adwokat, zamordowany w 1940 r. w Katyniu. Od lat wczesnej młodości związany z wojskiem – za działalność na różnych frontach wielokrotnie odznaczany, a nawet pośmiertnie awansowany na stopień majowa Wojska Polskiego w 2007 r.
Stefan Kuziel urodził się jako piąte z jedenaściorga dzieci Jana i Zofii z Gąsiorów Kuzielowej, 16 kwietnia 1897 r. w Zaborowie k. Rzeszowa. Jego ojciec, Jan, pracował tam jako kolejarz, wobec czego większa część rodzeństwa urodziła się poza Dobrą.
W 1915 r. młody Stefan ukończył Gimnazjum Świętej Anny w Krakowie (dzisiejsze I LO im. B. Nowodworskiego). Wtedy też wstąpił do armii autro-węgierskiej i został wysłany na front rosyjski. Pozostał tam przez dwa lata, do 1917 r., kiedy to ranny podczas walk w Bukowinie, po wyzdrowieniu, został skierowany na front włoski. W międzyczasie ukończył Austriacką Szkołę Oficerską w Opawie i awansował do stopnia chorążęgo. Aktywnie działał wówczas w organizacji „Wolność” (konspiracji niepodległościowej w C.K. Armii, założonej w szeregach 20. Galicyjskiego Pułku Piechoty) – Kuziel był członkiem tegoż pułku. Historyk rzeszowski Piotr Szopa sugeruje, iż mógł być nawet jego dowódcą (P. Szopa, Zbrodnia Katyńska 1940, Rzeszów 2010, s. 69.).
W listopadzie 1918 r. wstąpił do Wojska Polskiego, w szeregi 1 Pułku Strzelców Podhalańskich. 1 grudnia 1919 r. został awansowany na porucznika i w tym stopniu brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. Po jej zakończeniu rozpoczął studia prawnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Ukończył je w 1926 r., 3 lata później obronił doktorat z prawa. Jako wojskowy w stanie spoczynku, prowadził kancelarię adwokacką w Krakowie i Starym Sączu. Wcześniej, jeszcze podczas studiów, w latach 1924-1925, pracował w Wojskowym Sądzie Rejonowym w Bielsku.
W sierpniu 1939 r., w obliczu zbliżającej się wojny, dr Stefan Kuziel został zmobilizowany. Nie do końca znane są jego wojenne losy, wiadomo tylko, iż dostał się do niewoli sowieckiej w rejonie Tłumacza, w obwodzie iwanofrankowskim, na terenie dzisiejszej Ukrainy. Z niewoli tej już nie wyszedł – 2 kwietnia 1940 r. został zamordowany przez NKWD w Katyniu. Jego nazwisko znalazło się na liście szefa Zarządu do spraw Jeńców Wojennych Ludowego Komisariatu Spraw Wewnętrznych ZSRR Piotra Soprunieńki, pod numerem 40.
Za działalność wojskową i wojenną na różnych frontach, Stefan Kuziel został wielokrotnie odznaczony. Otrzymał m. in. austriackie: Brązowy Medal Waleczności, Krzyż Wojskowy Karola,Medal Rannych oraz polskie: Medal Dziesięciolecia Odzyskania Niepodległości i Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918-1921. Pośmiertnie, w 2007 r. otrzymał nominację na stopień wojskowy majora. Upamiętniono go również dębem pamięci w miejscu urodzenia – Zaborowie, przy Szkole Podstawowej im. S. Konarskiego. Jego nazwisko widnieje na tablicy katyńskiej w Nowym Sączu, przy kościele pw. Św. Kazimierza. Również i Dobra nie zapomniała o swoim represjonowanym – umieszczono jego nazwisko na jednym z krzyży przy Pomniku Ofiar II Wojny Światowej na Cmentarzu Parafialnym.
Stefan Kuziel jeszcze podczas służby wojskowej odznaczał się pozytywnymi cechami. Takie bowiem opinie znaleźć można o nim w dokumentach. W 1919 r. pisano o nim: Stały i szczery charakter. Ambitny, sumienny i uzdolniony oficer. Wykonuje swoje obowiązki dokładnie. Bardzo odważny i dzielny przed nieprzyjacielem. Nadaje się bardzo dobrze do służby administracyjnej i organizacyjnej. Kolejna opinia z 1929 r. brzmiała: Bardzo ambitny, pilny w wykonywaniu obowiązków służbowych. O wysokim poczuciu honoru i godności własnej. Bardzo inteligentny, w sytuacji orientuje się szybko. I jeszcze rok później, ponowna „laurka” wystawiona przed przejściem do rezerwy: Charakter prawny, spokojny, taktowny. Obowiązkowy w pracy liniowej. Zamiłowania w kierunku prawniczym. Inteligencja wysoka. Duża zdolność organizacyjna. Wysokie zalety charakteru i umysłu.
Powyższe cytaty pochodzą z artykułu poświęconego Stefanowi Kuzielowi, na łamach czasopisma „Palestra. Pismo Adwokatury Polskiej”, opublikowanego w numerze 4 (2000).
Autor niniejszego opracowania składa podziękowanie wnuczce brata Stefana Kuziela, p. Joannie Jabłońskiej – Brudło, za udostępnienie materiałów i informacji o wujku oraz za wszelką życzliwość i przychylność.
Oprac. Adrian Cieślik
