Dobrzańskie kolędy i pastorałki
Okres Bożego Narodzenia wiąże się niewątpliwie z jednymi z piękniejszych utworów muzycznych i wokalnych, jakimi są kolędy i pastorałki. Te stare, dawne, oraz te nowsze, współczesne, zna i śpiewa niemalże każdy Polak. Mają one bowiem swoisty urok, który porywa nawet najbardziej nieśpiewających. Poniżej zaprezentowane zostały kolędy i pastorałki, śpiewane chętnie w Gminie Dobra. Te tutaj wykonane zostały przez różne zespoły i kapele rodzinne z terenu gminy, zarejestrowane podczas różnorakich koncertów i występów w Dobrej i okolicach. Zachęcamy do zapoznania się z tekstem i do wspólnego śpiewania. Wybór oczywiście jest subiektywny, nie sposób bowiem przedstawić wszystkich możliwych kolęd.
Pierwsze dwa utwory pochodzą ze strony internetowej Stowarzyszenia Miłośników Historii, Tradycji i Kultury Ziemi Skrzydlańskiej. Za udostępnienie i zgodę bardzo dziękujemy pani prezes Małgorzacie Lis. Pozostałe nagrania zostały zarejestrowane przez admina strony, Adriana Cieślika.
Wszystkich chętnych większej dawki kolęd regionalnych, zapraszamy na nasz kanał w serwisie YouTube, gdzie odnaleźć można zaprezentowane tutaj oraz kilka jeszcze innych, nagrania. (Wystarczy kliknąć powyższe zdanie).
"Nie w Betlejem, w Galilei" - Zespół Regionalny "Skrzydlanie" ze Skrzydlnej
1) Nie w Betlejem, Galilei bardzo podłym mieście, Ale w Polsce mały Jezus rączką gwiazdy pieścił. Matka Boska wieczorami lniane nitki przędła
I śpiewała z prząśniczkami: „Kolęda! kolęda!“
2) A zaś Józef, cieśla stary, jak przed wielu laty, Stawiał chłopom kryte słomą stodoły i chaty. Przeorywał pługiem ziemię, po roli szedł boso, Siał pszeniczkę, jarkę, grykę, owies, żyto, proso.
3) Rosło zboże, rosło w górę wysoko nad dachy, Józef gniewał się na wróble i wystawiał strachy. A Jezusek mówił ptakom : „Nie bójta się taty, Strasydliska te ze słomy, drewnisko i smaty“.
4) Wieczorami pod oknami siadali sąsiedzi, Rozprawiali i gadali o tej swojej biedzie. Sołtys Kasper, wójt Baltazar, Melchior i Nikodem, Częstowali Jezusicka gruszkami i miodem
"Dnia jednego o północy" - Zespół Regionalny "Skrzydlanie"
ze Skrzydlnej
Pastorałka z początku XX w. Po raz pierwszy pojawiła się w kantyczkach Karola Miarki w 1904 r., zatytułowanych: Kolędy i pastorałki w czasie Świąt Bożego Narodzenia po domach śpiewane z dodatkiem pieśni przygodnych w ciągu roku używanych. Zbiór ten jest jednak starszy, wcześniejszym jego autorem był prawdopodobnie ks. Michał Mioduszewski, a powstać miał w 1842 r.
1) Dnia jednego o północy * Gdym zasnął w ciężkiej niemocy * Nie wiem czy na jawie czy mi się śniło * Że wedle mej budy słońce świeciło.
2) Sam się czemprędzej porwałem, * I na drugich zawołałem: * Na Kubę, na Macka i na Kaźmierza, * By wstali czemprędzej mowie pacierza.
3) Nie zaraz się podźwignęli, * Bo byli bardzo zasnęli: * Alem ich po trochu wziął za czuprynę, * By wstali przywitać Boga Dziecinę.
4) Kaźmierz bowiem wszystko słyszał, * Bo na słomie w budzie dyszał: * Ale nam od strachu niechciał powiedzieć, * Na Maćka skazywał, ten musi wiedzieć.
5) Nu Macieju, ty nam powiesz, * Ponieważ ty sam wszystko wiesz: * Widziałem, widziałem dziwne widzenie, * Słyszałem, słyszałem Anielskie pienie.
6) Bo mi sam Anioł powiedział, * Gdym na słomie w budzie siedział: * Nie bój się, nie bój się, Maćku pastuszka, * I jać to i jać to jest Boski służka.
7) Zwiastując wesołe lata, * Że się wam Zbawiciel świata, * W Betleem narodził, tak sławnem mieście, * Więc Jego czemprędzej przywitać bieżcie.
8) Niech weźmie Stasiek fujarę, * A Szymek gołąbków parę; * A Maciek będzie stał u drzwi z obuchem, * Bo się tam nie zmieści z swym wielkim brzuchem.
"Z narodzenia Pana" - Samorządowcy Gminy Dobra
Pastorałka o charakterze hymnu pochwalnego. Po raz pierwszy odnotowana przez ks. Michała Mioduszewskiego w Dodatku do „Śpiewnika kościelnego” z 1842 r. Melodia miała kilka różnych wersji, na terenie gminy Dobra ukształtowała się ta najbardziej popularna.
1) Z narodzenia Pana dzień dziś wesoły,
Wyśpiewują chwałę Bogu żywioły!
Radość ludzi wszędy słynie,
Anioł budzi przy dolinie
Pasterzy, co paśli pod borem woły!
2) Wypada wśród nocy ogień z obłoku!
Dumają pasterze przy tym widoku.
Każdy pyta, co się dzieje,
Czy nie świta, czy nie dnieje,
Skąd ta łuna bije, tak miła oku?
3) Ale gdy anielskie głosy słyszeli,
Zaraz do Betlejem prosto bieżeli.
Tam witali w żłobie Pana,
Poklękali na kolana
I oddali dary, co z sobą wzięli.
4) I my z pastuszkami dziś się radujmy,
Chwałę z aniołami wraz wyśpiewujmy!
Bo ten Jezus, z nieba dany,
Weźmie nas między niebiany,
Tylko Go z całego serca miłujmy!
"Powstań Dawidzie" - Młodzieżowa Grupa Apostolska z Dobrej
Pastorałka szczególnie śpiewana w rejonie Jurkowa. Notowana już w 1842 r. w kantyczkach ks. Mioduszewskiego.
1) Powstań Dawidzie czemprędzej z lutnią przy żłobie, Niech się cieszą święte Panny wesoło sobie: Niech każda po wieńcu swemu oblubieńcu Ofiaruje, podaruje niebios dziecięciu.
2) Wznosi Boga na swych ręku Symeon stary, I głosi światłem narodów prawdziwej wiary: Kapłan pożądany i na to posłany, Aby poznał Boga w ciele, Pana nad pany.
"A wczora z wieczora" - Młodzieżowa Grupa Apostolska
z Dobrej
Kolęda barokowa, po raz pierwszy odnotowana w Symfoniach anielskich abo Kolędach mieszkańcom ziemskim od muzyki niebieskiej wdzięcznym okrzykiem na Dzień Narodzenia Pańskiego zaśpiewanych Jana Żabczyca. Zbiór ten wydany został w 1630 r.
1. A wczora z wieczora,
A wczora z wieczora,
Z niebieskiego dwora,
Z niebieskiego dwora
2. Przyszła nam nowina,
Przyszła nam nowina:
Panna rodzi Syna,
Panna rodzi Syna
3. Boga prawdziwego,
Boga prawdziwego,
Nieogarnionego,
Nieogarnionego
4. Za wyrokiem Boskim,
Za wyrokiem Boskim,
W Betlejem żydowskim,
W Betlejem żydowskim.
5. Pastuszkowie mali,
Pastuszkowie mali
W polu wtenczas spali,
W polu wtenczas spali,
6. Gdy anioł z północy,
Gdy anioł z północy
Światłość z nieba toczy,
Światłość z nieba toczy,
7. Chwałę oznajmując,
Chwałę oznajmując,
Szopę pokazując,
Szopę pokazując,
8. Gdzie Panna z Dzieciątkiem,
Gdzie Panna z Dzieciątkiem,
Z wołem i oślątkiem,
Z wołem i oślątkiem.
9. I z Józefem starym,
I z Józefem starym,
Nad Jezusem małym,
Nad Jezusem małym.
"Idziesz z nieba Panie" - Senior Wigor + z Dobrej
Po raz pierwszy kolędę odnotował Karol Mioduszewski w 1904 r.
1) Idziesz z nieba Panie, cóż za pomieszkanie * Ziemia Ci gotuje? Jak gościa przyjmuje? * W jakiejże ozdobie, Boskiej Twej Osobie, * Prostej nie ma chaty, który władnie światy, * Gdzieby członki schronił, gdzieby głowę skłonił,* Gdzieby głowę skłonił.
2) Nie dał dom gościnny, osobie Dziecinnej, * Miejsca ku skłonieniu; Przy Swem narodzeniu * Z miasta Pan nad pany, do stajni wygnany; * W Egipt Go wygania, wywczasu zabrania; * Musi biedne Dziecię tułać się po świecie, * Tułać się po świecie.
"Jezusa Narodzonego"
Kolęda wywodząca się z folkloru góralskiego. Powstała prawdopodobnie pod koniec XVIII w., jednakże ani autor słów, ani kompozytor melodii, nie są znani.
1. Jezusa narodzonego wszyscy witajmy,
Jemu po kolędzie dary wzajem oddajmy.
Oddajmy wesoło, skłaniajmy swe czoło,
Skłaniajmy swe czoło Panu naszemu.
2. Oddajmy za złoto wiarę, czyniąc wyznanie, Że to Bóg i człowiek prawy leży na sianie.
Oddajmy wesoło, skłaniajmy swe czoło,
Skłaniajmy swe czoło Panu naszemu.
3. Oddajmy też na kadzidło Panu nadzieję, Że Go będziem widzieć w niebie, mówiąc to śmiele.
Oddajmy wesoło, skłaniajmy swe czoło,
Skłaniajmy swe czoło Panu naszemu.
4. Oddajmy za mirrę miłość na dowód tego, Że Go nad wszystko kochamy z serca całego.
Oddajmy wesoło, skłaniajmy swe czoło,
Skłaniajmy swe czoło Panu naszemu.
5. Przyjmij Jezu na kolędę te nasze dary,
Przyjmij serca, dusze nasze za swe ofiary.
Byśmy kiedyś w niebie mogli posiąść mogli Ciebie, Posiąść mogli Ciebie na wieki wieków.
"Raduj się człowiecze" - Rodzina Kuchtów z Jurkowa
Kolęda szczególnie uwielbiana i chętnie śpiewana w rejonie Jurkowa. Odnotowana w Kantyczkach ks. Mioduszewskiego z 1904 r.
1) Raduj się, człowiecze, z przyjścia twego Pana, * Niebieskich Aniołów Króla i Hetmana, * Jezusa malusieńkiego, który dla zbawienia twego, * Dzisiaj w ludzkiem ciele światu się rodzi.
2) Przyszedł Bóg do ludzi, w sprawie odkupienia, * By człowiek wiecznego uszedł zatracenia; * I od ludzi nieprzyjęty, Święty nad Świętymi Święty * W stajni z bydlętami, w żłóbku złożony.
3) Który włada niebem morzem i wiatrami, * Pokrył ziemię kwiatem, ptaszęta piórami, * Sam na mrozie Bóg Dziecina, zimno w rączki, ach! nowina * Niesłychana nigdy dotąd na świecie.
4) Pójdźmyż, nie mieszkajmy, czemprędzej do szopy, * Ucałować w ciele, Boga godne stopy, * Ażeby nam błogosławił, i od piekła nas wybawił * Wiecznie, który dla nas na ziemię zstąpił.
"Toć jus pora na wilijom" - Rodzina Cudków ze Skrzydlnej
1) To juz pora na Wilijom, to juz cas
A tu jesce ftosik hebioł posród nos
A tu jesce ftosik ku nom moze przijść
Bo przi stole wolne miejsce ceko dziś
A tu jesce ftosik ku nom moze przijść
Bo przi stole wolne miejsce ceko dziś
2) Gwiazdo betlejemsko prowodz go bez świot
Co by razem z nomi przi tym stole siod
Prziwiedź go tu do nos z tyk dalekich dróg
Co by razem z nomi kolendowac móg
Prziwiedź go tu do nos z tyk dalekich dróg
Co by razem z nomi kolendowac móg
3) Dej mu światło bo tak łatwo zmylić ślad
Dej nadzieje kie mu w łocy duje wiatr
Studzonemu, zmyenconemu pomós iść
Bo samucki nikt ni moze łostoć dziś
Studzonemu, zmyenconemu pomóc iść
Bo samucki nikt ni moze łostoć dziś
4)Gwiazdo betlejemsko prowodz go bez świot
Co by razem z nomi przi tym stole siod
Przywiedz go tu do nos z tyk dalekich dróg
Co by razem z nomi kolendowac móg
Przywiedz go tu do nos z tyk dalekich dróg
Co by razem z nomi kolendowoć móg…
"Śliczna Panienka Jezusa zrodziła" -
Rodzina Czechów i Dziadoniów z Jurkowa
Kolęda chętnie śpiewana w rejonie Jurkowa, po raz pierwszy odnotowana w Kantyczkach ks. Mioduszewskiego w 1904 r.
1) Śliczna Panienka Jezusa zrodziła, * W stajni powiwszy, siankiem Go okryła, *
O, siano, siano, siano jak lilia, * Na którem kładzie Jezusa Marya.
2) Czemuż litości nie masz, Panno droga, * Żeś w liche sianko uwinęła Boga, *
O siano, siano, siano kwiecie drogi, * Że się na tobie kładzie Pan ubogi.
3) Dziwna na świecie stała się odmiana, * Że Nazareński kwiat rzucon do siana, *
O siano, siano, co w tobie było? * Żeś będąc sianem, w kwiat się obróciło.
Przybieżeli do Betlejem -
Urszula Palka - Ranosz i Orkiestra Kameralna "Sinfonietta"
Powstanie tej wesołej kolędy datuje się na XVII w., autorstwo zaś przypisuje się Janowi Żabczycowi. Tekst i melodia przechodziły na przestrzeni wieków różne modyfikacje, dlatego też wersja znana współcześnie różni się od pierwotnej. Początkowo teks zakładał liczne powtórzenia, co byłoby niemożliwe do zaśpiewania przy tej melodii. W obecnym kształcie kolęda pojawiła się dopiero w II poł. XIX w., za sprawą ks. Jana Siedleckiego.
1) Przybieżeli do Betlejem pasterze
Grając skocznie Dzieciąteczku na lirze
Chwała na wysokości, chwała na wysokości, A pokój na ziemi.
2) Oddawali swe ukłony w pokorze
Tobie z serca ochotnego o Boże
Chwała na wysokości, chwała na wysokości ,A pokój na ziemi.
3) Anioł Pański sam ogłosił te dziwy
Których oni nie słyszeli jak żywi
Chwała na wysokości, chwała na wysokości, A pokój na ziemi.
4) Dziwili się napowietrznej muzyce
i myśleli co to będzie za Dziecię?
Chwała na wysokości, chwała na wysokości, A pokój na ziemi.
5) Oto mu się wół i osioł kłaniają
Trzej królowie podarunki oddają
Chwała na wysokości, chwała na wysokości, A pokój na ziemi.
6) I anieli gromadą pilnują
Panna czysta wraz z Józefem pilnują
Chwała na wysokości, chwała na wysokości, A pokój na ziemi.
7) Poznali Go Mesjaszem być prawym
Narodzonym dzisiaj Panem łaskawym
Chwała na wysokości, chwała na wysokości, A pokój na ziemi.
8) My go także Bogiem, Zbawcą już znamy. I z całego serca wszystko kochamy. Chwała na wysokości, chwała na wysokości, A pokój na ziemi.
